Fizik Tedavi'nin Tanımı
Fizik Tedavi yüzeysel sıcak ve soğuğun; ses dalgaları (ultrason) radyo dalgaları, elektrik akımları (TENS Enterferansiyel akım, Galvanik ve Faradik akım gibi) Manyetik Alan ve Lazer gibi bazı fiziksel ajanların belirli doz ve sürede hasta bölgeye uygulanmasıdır.Bu ajanların -ödem ve enflamasyonu giderici, -doku iyileşmesini hızlandırıcı, -dolaşımı düzenleyici, -ağrıyı giderici, -adele spazmını (gerginliğini) giderici, -eklem hareket kısıtlılıklarını ortadan kaldıran -doku esnekliğini arttırıcı -kas güçlendirici etkileri gibi bir çok etkisinden faydalanan bir tedavi yöntemidir.
Tedavi edilen hastalıklar:
Bel sırt boyun ağrıları ve fıtıkları: Omurgayı oluşturan kemikler, aralarındaki yastık görevi yapan diskler ve bütünü oluşturan bağlar ve kaslar yaşam boyunca her gün öncelikle yer çekimini olmak üzere sürekli yük taşıyan ve bu nedenle ağrılı durumlara maruz kalan bir bütündür.bu hastalarda tutulma olarak da ifade edilen kas spazmları aslında vücudun bir korunma refleksidir. Adele kasılarak eklemi sabitlemeye , daha fazla hareket edilmesini vedaha fazla zarar görülmesini engellemeye çalışmaktadır. Ofis çalışanlarından sporculara, ev hanımlarından ağır işlerde çalışanlara ve öğrencilere her insanın bu bölgelerdeki ağrılı durumlara maruz kalması mümkündür.
İlerleyici romatizmal hastalıklar, postür bozuklukları, kas tutulmaları, fibromyalji, mekanik yüklenmeler, facet eklem problemleri, fıtıklar ve dejeneratif bozukluklar (kireçlenmeler) ve kanal darlıkları gibi geniş bir tanı yelpazesi söz konusudur. Bu nedenle doğru ve ayrıntılı bir muayene ve tetkik yöntemi ile tanılandıktan sonra hastanın durumuna uygun fizik tedavi planlanır.
Boyun ve bel düzleşmeleri sanılanın aksine bir neden veya bir tanı değil bir sonuçtur. Hastanın hatalı postürünü, adele spazmını gösterir ve altta yatan neden bulunup tedavi edilmelidir.
Omurga ağrılarının bir kısmı birkaç gün içerisinde kendiliğinden düzelebilir ancak bu çok küçük bir orandır ve yaklaşık yüz hastadan onunda ağrının kronikleşme riski vardır. Bu nedenle hafif de olsa bu bölgelerde ağrısı olan hastaların en fazla üç gün içerisinde hekime baş vurmaları kendi sağlıkları açısından önemlidir. Omurganın en çok fıtık gelişen bölgeleri boyunda sırasıyla C5-C6 C6-C7 belde ise L4-5 ve L5-S1 düzeyleridir. Omurganın bu özel yapısı içinde barındırdığı değerli omurilik ve sinir köklerini tam anlamıyla korumaya yönelik gelişmiştir. Sinir ve Omurilik basıları oluştuğunda hastaların bel ve /veya bacak (siyatik ağrısı), boyun ve /veya kol ağrısı dışında uyuşma, yanma, refleks ve hareket kaybı gelişme riski de ortaya çıkmaktadır. Hastaların sinir kökleri baskı altında kaldığında o sinir boyunca yer alan kaslarda güçsüzlükler, düşük ayak gibi kısmi felçler ve omurilik basıları oluştuğunda o seviyenin altındaki tüm kaslarda felç ve beraberinde his kaybı ve idrar ve gaita tutmada sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle hastaların gecikmeden muayene edilmesi ve tanısına göre hekim tarafından uygun tedaviye yönlendirilmesi gereklidir.
Hastaların şikayetlerine göre yapılan değerlendirme ve tetkikler sonrasında hastanın tedavi programı çizilir. Konservatif tedavi yöntemine karar verilen hastalarda fizik tedavi uygulamalarına hidroterapi, germe, postür ve güçlendirme egzersizleri eklenerek hastaların ağrıları kontrol altına alındıkça fonksiyonel kapasitesini arttırmaya yönelik çalışmalar yapılır. Bu aşamada biz OrNöRam’da hastaya tanısı ile birlikte oluşmuş ya da oluşabilecek olan sinir kökü basıları ve bunları oluşturabilecek durumlar tedavi sonrasında ise bu risklerden korunmalarına yönelik bireysel bir eğitim vermekte ve aralıklı kontrollerle hastanın tedavi sonrası iyilik halin sürdürmesine yardımcı oluyoruz.
Eklem ağrıları:
Sık görülen hareket sistemi ağrılarında biridir. En sık dizlerde olmak üzere kalça ve omuz eklemlerinde ağrılı hastalıklar görülür. Eklemlerde de ağrı nedeni; ani gelen darbe veya zorlanmalar sonucunda , eklem strainleri, uzun süreli mekanik yüklenmeler sonucunda oluşan ve bir kullanma ve yaşlanma hastalığı olan, dejeneratif eklem hastalıkları yani osteoartozlar (kireçlenme) dır. Eklemlerdeki kıkırdak ve bağ dokuları zamanla kullanım nedeniyle bozulur ve doğru şekilde tamir edilemez. Bunun sonucunda diz kalça ve omuz eklemleri başta olmak üzere tüm eklemlerde ağrılı durumlar ortaya çıkar. Ağrılar tek bir büyük zedelenme dolayısıyla dolayısıyla başlayabileceği gibi, günlük yaşam boyunca yapılan hareketlerden de zarar görürler.
Osteoartozlar sabah tutuklukları , hareket sırasında ağrı, eklem hareketlerinin kısıtlanması, şişmelere yol açabilirler.
Romatizmal hastalıklar, dejeneratif eklem hastalıkları ya da zorlanmalara bağlı olan hastalıklar tanılandıktan sonra uygulanacak tedavi ile ağrının şişme ve hareket kısıtlamasının giderilmesine yönelik egzersiz programlarına geçilir. Yük taşıyan bu eklemlerin egzersizlerine havuz ortamında başlanması hastanın ağrısını yeniden arttırmadan kasları güçlendirmek ve hareket açıklığını arttırmak açısından eşsiz bir etkiye sahiptir. Tedavi ilerledikçe hastaların günlük aktivite tarzları gözden geçirilerek ağrılarının yeniden tekrarlamaması için gereken önlemler öğretilir. Diz ağrıları: Periferik eklem ağrıları arasında en sık raslanandır. Hastalarda dizlerde ağrı şişme, eklemden gelen sesler, ani boşalmalar, ani kilitlenmeler, hareket açıklığında azalmalar oluşur. Genellikle dejenerasyona (yıpranma, yaşlanma, kullanmaya bağlı kireçlenmeler) bağlı olmakla birlikte düşmeler veya spor yaralanmaları sonucunda menisküslerde bağlarda veya eklem arkasına yer alan keselerde de sıvı artışları zedelenmeler veya yırtıkların oluşması ile ağrılı diz hastaları hekime başvurabilirler.
Fizik tedavi bu dokuların iyileşme hızını arttırdığı gibi tamir dokusunun da daha kaliteli ve aslına uygun şekilde üretilmesini sağlar. Ödemin dağılması eklemde birinin sıvının dağılması ve kasları güçlenerek eklemin iyi desteklenmesi, hareketin açıklığının tam hale gelmesi amacıyla hastalara havuz ve egzersiz programları da içeren tedaviler yapılır. Sonrasında günlük yaşam aktiviteleri ve eklemi korumak için dikkat etmeleri gereken konularda bilgiler verilerek hastalar takipte tutulurlar. İlerleyici romatizmal hastalıklara bağlı diz ağrılarında hastanın primordial ilaç tedaviler ve kan analizleri ile takipleri düzenlenmelidir. Bazı hastalarda eklem içi ve çevresi destek preparatların enjeksiyonu gerekebilir.
Kalça ağrıları:
Kalça ekleminin belli, başlı ağrılı durumlarında dejeneratif durumlar ve travmaların yanısıra doğumsal kalça çıkığı gibi nedenler de söz konusudur. Avasküler nekroz adı verilen femurun başında bir doku bozulması ile seyreden hastalıkta kemik içerisindeki ödemi dağıtmak ve dolanımı normalleştirmek kadar ileride oluşacabilecek femur başının şekil bozukluğundan da korumak için eklemin üzerindeki yükü azaltmak gereklidir. Bu nedenle bu hastalarda egzersiz yapmak vücut ağırlığını ekleme yüklemeden bunu gerçekleştirmek için havuz ortamı yine eşsiz bir özelliktir.
Omuz ağrıları:
Omuzda en sık görülen omuz kavşağındaki tendon bursa veya kapsülün yani yumuşak dokunun zedelemesi sonucunda ortaya çıkan ağrılardır. Ağrılı omuz nedeniyle hastanın kolunu bedenine yakın durumda koruyucu bir şekilde pozisyonda tutması nedeniyle kısa zamanda sırtta adele kasılmaları hatta boyun tutulmalarına da yol açabilir.
Akut ağrılı omuzlarda ağrı skalasında neredeyse kalp krizi ağrısı kadar şiddeti rakamları işaretleyen hastalar olmuştur. Bu bölgenin özelliği kan yumuşak dokunun kan dolaşımının yeterli olmaması nedeniyle ağızdan verilen ilaç tedavilerine cevap vermemesidir. Bu nedenle hastalara doku iyileşmesi ağrıyı giderme ödemi azaltma konusunda en iyi etkili tedavi yöntemi fizik tedavidir. Eğer ağrı çok şiddetli ve bursit gibi şişliklerle seyreden durumlar ya da lokal enjeksiyonlar da düşünülebilir. Hastaların tedavileri programlanırken sırt bölgesine de tedavi programlanması hastanın konforunu daha hızlı arttırır.
Hastaların ağrıları nisbeten azaldığında hızla egzersiz tedavisine geçerek eklemde bir kısıtlanma olmaması için hareket açıklığı arttırılır.
Donuk omuz böyle bir ağrılı hastalıktan sonra omuz hareketlerinin tam kısıtlanmasına verilen isimdir. Hasta saç yıkamak ve taramak, sütyenini veya eteğini iliklemek, iç çamaşırını giymek ve çekmek gibi vücudunun öz bakımlarını ve günlük hareketlerini yapmakta bile zorlanır. Hastaların bu aşamaya geldikten sonra kliniğe başvurmaları halinde fizik tedaviden sonra germe egzersizleri ile eklemin açılması gerelidir.
Bazı hastalarda ise el bilek kırıkları sonrasında veya ağrılı omuz hastalıklarına ilave olarak beyinden kaynaklanan bir refleksle omuz-el sendromu da denilen RSD tipi ağrılı omuz- el ağrıları oluşabilir Bu hastalığın en önemli özelliği eldeki ağrıyla birlikte dolanımın da bozulması ve eğer doğru tanılama erkende yapılmaz ise elde kalıcı deformitelere yol açmasıdır. Bu hastalık da fizik tedavi/ medikal tedavi ve erken dönemde fizyoterapistle bireysel egzersiz tedavileri gereklidir.
Temporo Mandibular eklem ağrıları: Çene kemiğininin yapısal özellikleri, dişlerin dizilimi ve ağız kapanma bozuklukları sonucunda ortaya çıkabileceği gibi dişleri sıkmak gibi nedenlerden kaynaklanabilen çene ağrılarında fizik tedavi ilaç ve egzersiz tedavileri bazen lokal enjeksiyonların uygulanması gereklidir.